Bij vader op kantoor. Twee kinderen van advocaat Wouters in Middelburg traden in de voetsporen van hun vader, kozen hetzelfde beroep en oefenen dat bij hem op kantoor uit.
De familie Wouters
‘Mijn vader was altijd aan het werk. Van jongs af aan weten wij niet beter. Maar het mooie was: tegelijkertijd was hij er ook altijd’, vertelt Natasja Wouters, advocaat sinds 2012. Dat komt omdat wonen en werken in hetzelfde pand gebeurde. Wouters & Wouters Advocaten is gevestigd op de begane grond van het monumentale pand in Middelburg uit 1732. Boven woont vader Jos Wouters (61) met zijn echtgenote. De kinderen: Rinus (34), Natasja (28) en nog twee zussen zijn er opgegroeid. Jos was beneden aan het werk, maar kwam altijd tussen de middag thuis een boterham eten met het gezin. Rinus en Natasja zijn gaan studeren, het huis uit gegaan, advocaat geworden en bij vader op kantoor komen werken. De traditie is in ere gehouden: de familie luncht nog steeds thuis. Natasja, Rinus en vader Jos gaan elke dag tussen twaalf en een naar boven. Alleen als iemand een zitting of een andere verplichting heeft wordt daarvan afgeweken.
Tigon
‘Natasja en ik hebben onlangs samen een grote zaak gedaan in Utrecht’, vertelt Jos. ‘Onze cliënt werd verdacht in handel in meer dan vijftig verschillende soorten dieren: vogels, schildpadden, eekhoorns en meer. De flora-en faunaregelgeving vormt een ingewikkeld rechtsgebied. Er zijn verschillende gradaties van bescherming van diersoorten. De hoofdregelgeving is in een aantal Europese verdragen neergelegd, maar er zijn ook allerlei verordeningen en richtlijnen en over de uitleg daarvan is veel discussie. Het is een mix van strafrecht en bestuursrecht. Lang geleden ben ik hierin gerold doordat ik onder meer milieustrafrecht en bestuursrecht deed. Langzamerhand ben ik specialist op dit terrein geworden.’ Jos is dit specialisme aan het overdragen aan de kinderen, met name aan Natasja. ‘Ze doet het erg goed’, vindt hij. ‘Ik zie dat de cliënten vertrouwen in haar hebben.’ Natasja: ‘Laatst had ik een bijzonder geval: mijn cliënt had een uit Oost-Europa afkomstige kruising tussen een leeuw en een tijger getransporteerd naar Dubai. Het dier was bestemd voor een privé-dierentuin. Die komen daar voor. De dieren worden er goed behandeld. De leeuw en de tijger zijn allebei zeer beschermde diersoorten. Lijkt de kruising meer op een leeuw, dan is het een lijger. Een tigon is een kruising die meer lijkt op een tijger. Volgens het openbaar ministerie was onze cliënt niet alleen bij het transport, maar ook bij de aankoop betrokken en dat is strafbaar. Je ziet dat de cliënten, vaak handelaren, zelf goed in het rechtsgebied thuis zijn. Soms beter dan de autoriteiten.’
Klusjes
De kinderen kwamen van jongs af aan regelmatig bij vader op kantoor. ‘Vanaf mijn twaalfde deed ik klusjes op kantoor, zoals kopieën maken en stukken wegbrengen’, vertelt Rinus. ‘Ik ben in Rotterdam fiscaal recht gaan studeren. Net als de meeste fiscalisten was ik niet van plan advocaat te worden. Achteraf denk ik dat ik onbewust toch met de gedachte speelde om bij mijn vader te gaan werken. Toen ik mijn rijbewijs had werd ik chauffeur voor het kantoor. Zo deed ik rijervaring op en ik bleef ook wel eens bij een zitting kijken. In de vakanties werkte ik hier op kantoor. Je rolde er langzaam in: je schreef eens een incassobriefje, vervolgens een eenvoudige dagvaarding.’ Rinus begon als juridisch medewerker en werd in 2009 advocaat. Hij doet onder meer familierecht en heeft zich, mede dankzij zijn fiscale achtergrond, ontwikkeld tot alimentatiespecialist. Zijn cliënten komen uit het hele land. Jos: ‘Rinus heeft rekenen altijd leuk gevonden. Al voordat hij advocaat was beheerste hij het alimentatie rekenen.’ Jos en zijn kinderen hebben ieder hun eigen praktijk, maar ze zijn wel op de hoogte van elkaars zaken. ‘We hanteren het vier-ogen-beleid’, zegt Jos. ‘ Elk stuk dat een beetje ingewikkeld is wordt door twee van ons gelezen. Wij overleggen veel. Het is heel mooi om met de kinderen samen te werken. Vertrouwd. We gunnen elkaar het beste en voelen op geen enkele manier onderlinge concurrentie. Dat komt de behandeling van de dossiers ten goede.’ De kinderen beamen dat. ‘We bepalen met z’n drieën de koers van het kantoor’, zegt Rinus. ‘Zijn we het ergens niet over eens, dan praten we erover. We komen er altijd uit.’ Bij Wouters hebben altijd stagiaires en medewerkers gewerkt, maar een plek in de maatschap is alleen maar voor familieleden weggelegd.
Maatschappelijk werk
Natasja begon net als haar broer met allerhande klusjes en deed later chauffeurswerk. Zij ging geschiedenis studeren en besloot na ruim drie jaar er toch maar rechten bij te doen. ‘Ze heeft in zes jaar twee studies afgerond. Rechten cum laude, ook nog. Ik begrijp nauwelijks hoe dat kan’, zegt Jos trots. Natasja: ‘Hard werken en niet opgeven, dat hebben wij van huis uit meegekregen. Als je ergens aan begint maak je het af.’ Hard werken doen ze alle drie. ‘ Aan vakanties doen wij niet’, vertelt Rinus. ‘Nooit gedaan. Geen behoefte aan. Hooguit een dagje naar een pretpark met de kinderen.’ ‘Of naar Parijs, een dag of twee’, vindt Natasja. Jos is wel iets minder hard gaan werken sinds de kinderen op kantoor zijn. Natasja: ‘Hij stond altijd voor iedereen klaar, ook ’s avonds, maar dat werd te veel. Nu maken we in zo’n geval een afspraak voor de volgende dag. Ook verwijzen wij mensen door naar het maatschappelijk werk, als het niet om een juridisch probleem gaat.’ Jos: ‘De kinderen scherpen mij aan in de zakelijke kant. Er zijn tegenwoordig allerlei instanties om mensen te helpen. Belangeloos brieven schrijven doe ik niet meer. Wel staat dienstbaarheid voor mij nog steeds voorop.’
Geloof
Dienstbaarheid hoort tot de normen en waarden van de familie Wouters, die mede voortvloeien uit het christelijk geloof. Jos is tegenwoordig behalve advocaat ook predikant in de Nederlands-Hervormde kerk in Haamstede. ‘Al sinds mijn twaalfde jaar treed ik iedere zondag een of twee keer op als organist in de kerk’, vertelt Jos. ‘In 2000 ben ik godgeleerdheid gaan studeren omdat dat mij altijd heeft geïnteresseerd. Nu treed ik niet meer als organist op, maar als voorganger.. De combinatie predikant – advocaat is heel mooi. Ik doe bijvoorbeeld echtscheidingen op kerkelijk terrein. Er zijn kringen waar men op grond van de bijbel niet mag scheiden. Soms willen mensen daar door omstandigheden toch toe overgaan. Helaas zijn er daar steeds meer van. De vereiste toestemming van de kerkenraad krijgen zij vaak moeizaam. Soms blijven deze mensen langer getrouwd dan wenselijk is. Vaak gaat het om grote gezinnen, hetgeen de tragiek nog groter maakt. Maar soms breng ik mensen wel eens opnieuw tot elkaar. Dat is prachtig.’